PIANOLA’S
« Player Piano.»
Voordien functioneerden het draaiorgel en het kermisorgel ook al op basis van deze
geperforeerde rollen, mechanisch of pneumatisch aangedreven.
In het geval van de mechanische piano drijven kleine cilinders de hamers aan die de
snaar tot klinken brengen.
Deze cilinders werden aangedreven door een motor met een springveer die moest aangezwengeld worden.
De automatische piano, pneumatische piano, pianola of player piano werd meestal gemaakt op basis van een goede piano,
waarop men ook nog gewoon kon blijven spelen.
« Pianola » was trouwens in oorsprong een merknaam van een automatische piano, ontwikkeld door Vottey.
Het pneumatische gedeelte hiervan bestaat uit kleine blaasbalgen en afsluitkleppen die het mechanische gedeelte van de
piano zelf in beweging brengen.
Het systeem kon binnenin de piano worden aangebracht, of werkte via de toetsen. Op die manier werd de muziek die op de
rol genoteerd stond tot klinken gebracht. De aandrijving gebeurde door middel van pedalen of via een elektrische motor.
Er bestonden verschillende notatiesystemen voor de rollen, deze waren echter niet onderling inwisselbaar.
Naar het einde van de glorietijd van de automatische piano’s toe (1920-1930) gingen fabrikanten meer en meer het systeem van
88 noten gebruiken. Miljoenen rollen werden uitgegeven, zelfs vandaag geven bedrijven als QRS uit de USA
(www.qrsmusic.com) nog ongeveer 4000 titels uit, aangepast aan de hedendaagse smaak.
Het repertoire gaat van klassieke tot moderne componisten, opera, ragtime, rock and roll, boogie woogie, twist, slows, the Beatles, etc.
Naast de mechanische en automatische piano’s bestond ook de zogenaamde reproductiepiano of pianola met nuances.
Deze werden vaak ingebouwd in vleugelpiano’s en waren dan ook de meest gesofisticeerde vorm van pianola
Sommige van deze systemen waren in staat om de kleinste nuance die de pianist speelde te registreren en nadien opnieuw af te spelen.
Na 1930 werden haast geen pianola’s meer gebouwd.
Door de opkomst van de grammofoon, de eerste radio’s en de wereldwijde economische crisis wordt een punt gezet achter de productie.
Een Amerikaanse firma bouwde replica’s van een kleine pianola in de periode 1960-1970.
Wie vandaag in het bezit is van een perfect gerestaureerde pianola heeft een magisch instrument in huis, een instrument dat een geschiedenis
meedraagt, en een blijvende waarde. Uw vrienden zullen er van versteld staan.
Naar een pianola kijk je met de verwonderde ogen van een kind,
betoverd door de toetsen die als vanzelf bewegen.
Heeft u een pianola in uw bezit ? Wij kunnen deze voor u
restaureren.
Als u interesse heeft in een pianola kunnen wij u deze ook leveren.
Wij maken ook de nodige aanpassingen om elektro-pneumatische
systemen in te bouwen. Op die manier speelt de piano volledig
autonoom.
Het is pure magie ! de piano speelt vanzelf… … of toch bijna vanzelf
Tussen 1905 en 1930 werden verschillende pneumatische systemen ontwikkeld om een
traditionele piano vanzelf te laten spelen. Deze systemen werden aangedreven door
geperforeerde papieren rollen, een principe ontwikkeld in weverijen en verfijnd door Jacquard
Dergelijke instrumenten vond men vaak in café’s, je moest dan ook eerst een muntje insteken, net zoals veel later bij de juke-box..
Deze instrumenten hadden meestal geen klavier.
Er waren ook instrumenten die « orchestrions » genoemd werden. Deze waren grotendeels gebaseerd op de piano, maar hadden ook toegevoegde
orgelpijpen, percussie, xylofoons, accordeons of zelfs violen.
De meest verfijnde systemen werden gemaakt door Duo-Art (USA) en Welte (Duitsland), de meest performante was waarschijnlijk Ampico (USA).
Deze werden ingebouwd in topinstrumenten zoals Steinway, Bösendorfer, Ibach, Bechstein, Pleyel...
Grote componisten (Rachmaninoff) en beroemde pianisten (Rubinstein) hebben opnames gemaakt op dergelijke systemen.
Rachmaninoff bijvoorbeeld heeft opnames gemaakt op het systeem Ampico.
De rollen die door deze beroemde namen ingespeeld werden, zijn echte schatten geworden. Als deze rollen afgespeeld worden op een instrument
in goede staat, hoor je opnieuw de componist zelf aan het werk.
In sommige conservatoria (Duitsland, USA), zijn deze instrumenten en vooral deze uitvoeringen voorbeelden voor professionele pianisten.
Deze reproductiepiano’s worden vandaag geëvenaard door de “Tablet
Player piano’s”.